Prawo jazdy kategorii AM to dla wielu nastolatków szansa na rozpoczęcie prawdziwej przygody z motoryzacją. Wystarczy mieć 14 lat, aby legalnie poruszać się po drogach publicznych nie tylko motorowerem, ale też lekkim czterokołowcem, czyli microcarem. Owszem, nawet niewielkie skutery dają sporo frajdy i są praktyczne, ale można nimi jeździć maksymalnie przez 6-7 miesięcy w roku. A niewielki czterokołowiec, ze stałym dachem i pokaźnym bagażnikiem, sprawdzi się niezależnie od pory roku.
Microcary także w Polsce z każdym rokiem zyskują na popularności. Na ulicach dominują używane pojazdy sprowadzone przede wszystkim z Francji, ale też widać nowsze egzemplarze. Dlaczego Francja? To znad Sekwany czy Loary pochodzą najbardziej znane firmy produkujące microcary i na francuskich ulicach cieszą się uznaniem od lat. Niewielkie czterokołowce stanowią tam zarówno alternatywę dla skuterów, jak i „pełnowymiarowych samochodów”. Co warto o nich wiedzieć i o microcarach, i o kategorii AM? Jesteś ciekaw? Przeczytaj!
Do czego uprawnia kategoria AM?
W 2013 roku nastąpił spory przełom związany z likwidacją karty motorowerowej. Dokument uprawniający do poruszania się motorowerami, rowerami oraz, co ciekawe, zaprzęgami, został zastąpiony przez prawo jazdy kategorii AM. Trzeba wspomnieć, że na podstawie ustawy (art. 133 ust. 3), osoby, które w chwili wejścia jej w życie (19.01.2013 r.), były pełnoletnie, zachowały prawo do kierowania tylko motorowerem, bez dodatkowych dokumentów stwierdzających do tego prawo. Co istotne, przepis nie dotyczy czterokołowców (a zatem i microcarów, i lekkich quadów), więc nie ma możliwości kierowania nimi bez prawa jazdy AM.
Prawo jazdy AM zamiast karty motorowerowej
Wprowadzenie kategorii AM w miejsce karty motorowerowej poniekąd wyeliminowało możliwość poruszania się motorowerem przez osobę dorosłą, która nie miała żadnych uprawnień. Ale że prawo nie może, a przynajmniej nie powinno, działać wstecz, to raz zdobyte uprawnienia są zachowane. Jest to nieco zagmatwane, czyli należy je przybliżyć. nadal skuterem (ale nie microcarem czy małym quadem) mogą się poruszać dorosłe osoby, które 12 stycznia 2013 roku miały ukończone 18 lat. Natomiast jeśli chodzi o kartę motorowerową, to mogą z niej korzystać osoby, które w chwili wprowadzenia prawa jazdy kategorii AM miały wspomnianą kartę, pod warunkiem, że urodziły się najpóźniej 12 stycznia 2000 roku. Obecnie więc osoba urodzona po 12 stycznia 2000 roku nie może kierować żadnym pojazdem mechanicznym bez uprawnień. Oczywiście tu warto dodać o limicie wieku – prawo jazdy AM dostępne jest od 14. roku życia.
Kategoria AM, czyli auta dla 14-latka
Kto może uzyskać prawo jazdy kategorii AM? Obowiązuje limit wieku – przypomnijmy, że trzeba mieć minimum 14 lat, aby otrzymać dokument. Natomiast kurs można rozpocząć 3 miesiące przed ukończeniem wspomnianych 14 lat. Osoby niepełnoletnie dodatkowo powinny mieć zgodę opiekuna. Co jeszcze? Oczywiście przejście badań lekarskich oraz ukończenie kursu zakończonego pozytywnie zdanym egzaminem. Ile kosztuje kurs AM? Obecnie ceny wahają się w najczęściej od 1500 do 2000 zł i są zależne od regionu, renomy szkoły czy liczby dodatkowych godzin. A cena egzaminu na kategorię AM? Po ostatnich podwyżkach, od 2023 roku, za teorię i praktykę należy uiścić 250 zł.
Mimo zauważalnego wzrostu popularności microcarów nadal trudno znaleźć szkołę nauki jazdy dysponującą takim pojazdem. Egzaminy państwowe także odbywają się nie w mikrosamochodzie, lecz na motorowerze. Jedynie osoby z orzeczoną niepełnosprawnością mają możliwość zdawania egzaminu w pojeździe dostosowanym do swoich potrzeb i możliwości. Czy to utrudnienie dla przyszłych właścicieli microcarów? Niekoniecznie, zważywszy że kierowanie czterokołowcem wydaje się być łatwiejsze, a kursy i późniejszy egzamin pozwolą zapoznać się z warunkami panującymi na drogach.
Kategoria AM uprawnia do kierowania:
- Motorowerem – pojemność silnika spalinowego do 50 cm sześc. lub moc silnika elektrycznego do 4 kW, maks. prędkość 45 km/h.
- Czterokołowcem lekkim (quadem i microcarem), którego parametry określa europejska kategoria L6e, czyli: masa własna do 350 kg, napęd silnikiem spalinowym (benzynowym, maks. 6 kW) o pojemności do 50 cm sześc. (może być też napęd elektryczny o mocy do 4 kW lub wysokoprężny o mocy do 6 kW i pojemności do 500 cm sześc.), rozwijający szybkość do 45 km/h.
Samochody dla 14-latków – coraz większy wybór
Jeszcze dekadę temu mikrosamochody stanowiły margines polskiego rynku nowych pojazdów. Obecnie też trudno mówić o boomie na czterokołowce, ale trend wzrostowy jest zauważalny także na ulicach czy parkingach przy szkołach średnich.
Wspominając o zauważalnym trendzie wzrostowym na rynki mikrosamochodów na prawo jazdy AM (klasy L6e), warto podać statystyki. I tak w latach 2018-2023 (wg danych CEPiK) zarejestrowano blisko 10,5 tys. pojazdów L6e i ok. 1500 egzemplarzy L7e. Trzeba wspomnieć, że nie jest to całościowy obraz rynku, bowiem powyższe statystyki obejmują najbardziej znane marki (jako nowe i używane rejestruje się też coraz więcej pojazdów „no name” – o niewiele mówiących nazwach, najczęściej wyprodukowanych w Chinach). Szacuje się, że obecnie, w 2023 roku, po krajowych drogach porusza się ok. 30 tys. mikrosamochodów, z czego ogromna większość to te na prawo jazdy AM (L6e).
Mikrosamochody dla 14-latków – najpopularniejsze marki
Rynek nowych microcarów zdominowany jest przez producentów z Francji. Najbardziej rozpoznawalni z nich to: Ligier (swego czasu marka znana z wyścigów F1), Aixam, Microcar, Chatenet i Bellier. Trzeba dodać, że starają się im dotrzymać kroku także marki z Włoch (Casalini czy wyspecjalizowany w modelach elektrycznych Tazzari). Na scenę, na której przepychają się auta dla 14-latka, też coraz śmielej wstępują marki azjatyckie (chińskie) oraz swoje konstrukcje opracowują firmy znane z klasycznych aut osobowych.
Microcar Due
Microcar Due reklamowany jest jako pierwszy pojazd w gospodarstwie domowym czy na krótkie dystanse. Na uwagę zasługują choćby dwa pełnowymiarowe miejsca oraz pokaźny bagażnik (340 l, czyli wartość znana z niektórych kompaktów). Na przykładzie tego modelu widać, że nowoczesne mikrosamochody są naprawdę bezpieczne. Idealny dla 14-latków Microcar Due ma choćby hamulce tarczowe przy wszystkich kołach, wzmocnione konstrukcją rurową drzwi kierowcy i pasażera oraz jednolitą ramę (rozwiązanie analogiczne do klatek bezpieczeństwa spotykanych w autach rajdowych). A silnik? Tutaj do dyspozycji oszczędny motor wysokoprężny (jest też wersja z wtryskiem common rail), współpracujący z przekładnią bezstopniową CVT. Cena detaliczna jesienią 2023 zł wynosi niespełna 66 tys. zł brutto.
Ligier JS60 SUV Extreme
SUV dla 14-latka, którym można jeździć na prawo jazdy kategorii AM? Oczywiście, ale pod warunkiem wcześniejszej wizyty w salonie marki Ligier. Prezentowany model to „flagowiec” w gamie spalinowych mikrosamochodów L6e. Klimatyzacja (w opcji), airbag kierowcy (także w opcji), skrzynia CVT, możliwość wyboru wersji long (dłuższej od standardowej o niebagatelne 11 cm) – to nie wszystko. Ligier JS60 SUV ma bezpieczną konstrukcję ramową (rozwiązanie znane z aut wyczynowych jako klatka bezpieczeństwa), wzmocnienia rurowe w drzwiach czy kamerę wraz z czujnikami cofania. Oczywiście liczba dodatków, seryjnych i opcjonalnych, jest znacznie dłuższa. A ile kosztuje SUV w skali micro na prawo jazdy AM? Z silnikiem wysokoprężnym spełniającym normę Euro 5 startuje poniżej 90 tys. zł brutto. Co ważne, na stronach importera dostępne są pojedyncze egzemplarze w sporo niższej cenie.
Casalini GranSport
Agresywna i dynamiczna stylizacja, możliwość zamówienia klimatyzacji czy opcji z dwukolorowym nadwoziem – włoska firma Casalini stworzyła mikrosamochód na prawo jazdy AM idealny do manewrowania po zatłoczonych miastach. Model nie bez powodu w materiałach reklamowych opisywany jest jako propozycja dla tych, którzy lubią się wyróżniać. A walory praktyczne? Bagażnik o pojemności bazowej 410 l (można go ponad dwukrotnie powiększyć), wysokoprężny silnik o mocy 6 kW i pojemności 480 cm sześc., fabryczna nawigacja, podgrzewane fotele, ładowarka indukcyjna do smartfona… Oczywiście Casalini GranSport ma stosowne wzmocnienia karoserii, do tego za poprawę bezpieczeństwa odpowiada system ECU (Engine Control Unit), sterujący wszystkimi głównymi funkcjami samochodu. Cena w Polsce? Model polecany jako auto dla 14-latka dostępny jest od niespełna 90 tys. zł (dokładna kwota zależy od aktualnego kursu euro).
Ligier Myli
Propozycją dla osób szukających nowoczesnego microcara z napędem elektrycznym, jest Ligier Myli. Auto, które może zostać objęte programem „Mój elektryk”. MIcrocar, który można ładować ze zwykłego gniazdka elektrycznego, to absolutna nowość. Dostępny jest na naszym rynku od wiosny 2023? Dlaczego warto wybrać akurat ten model? Zasięg sięgający niemal 200 km, wzmocniona konstrukcja nadwozia z klatką bezpieczeństwa, hamulce tarczowe przy czterech kołach czy klimatyzacja – tym kusi Ligier Myli w wersji R.Ebel, dostępny od ok. 110 tys zł brutto. Oczywiście jak przystało na nowoczesny, skonstruowany z myślą o miłośnikach nowych technologii, elektryczny Ligier wyposażony jest w takie udogodnienia, jak Android Auto, Apple Car Play, ekran dotykowy czy port USB.
Używane microcary
Interesującą, choć zarazem ryzykowną opcją, jest zakup używanego microcara na prawo jazdy AM za kilka czy kilkanaście tysięcy złotych. Dlaczego to ryzykowne? Oczywiście stan techniczny najtańszych modeli. Do tego starsze konstrukcje były znacznie gorzej wyposażone niż współczesne, są też mniej bezpieczne. Co ważne, niektóre używane modele pochodzące np. z rynku niemieckiego, nie mogą być legalnie zarejestrowane w Polsce. Trzeba dodać, że spora oferta używanych mikrosamochodów świadczy o dobrej jakości. Skoro nadal można kupić tego typu pojazd, który opuścił bramy fabryki 15 czy 20 lat temu, to znaczy, że serwis i eksploatacja są na więcej niż akceptowalnym poziomie. A wspominamy o autach, które poniekąd konkurują ze skuterami.
Czy warto kupić samochód na prawo jazdy AM?
Ceny nowych mikrosamochodów renomowanych marek nie należą do najtańszych – wydaje się, że to główna bariera. Owszem, można pokusić się o zakup na rynku wtórnym, ale to opcja obarczona niemałym ryzykiem, szczególnie w przypadku modeli oferowanych za kilka- czy kilkanaście tysięcy złotych.
Komu warto polecić zakup nowego modela takich marek, jak: Ligier, Microcar, Aixam, Casalini czy Chatenet? Osobom, które szukają taniego w utrzymaniu i zarazem komfortowego środka lokomocji do miasta. Pojazdu, który zapewnia wysoki poziom bezpieczeństwa i komfortu oraz pozwala przewieźć spory bagaż.
Samochód na prawo jazdy kategorii AM dla nastolatka? W polskiej rzeczywistości nie brzmi to już tak abstrakcyjnie jak kilkanaście lat temu. Coraz więcej rodziców rozważa zakup mikrosamochodu dla swoich dorastających pociech, traktując to jako inwestycję. Jako inwestycję w umiejętności sprawnego i bezpiecznego poruszania się na drodze. Kilkuletnia praktyka w mieście i na drogach podmiejskich w samochodzie w mikroskali to ogromny kapitał.
