Reflektory adaptacyjne (światła adaptacyjne) to nowoczesny system oświetlenia przedniego, zwiększający widoczność i bezpieczeństwo oraz zmniejszający obciążenie kierowcy. W zależności od konstrukcji, reflektory adaptacyjne mogą samodzielnie zwiększać lub zmniejszać zasięg świateł, zmieniać światła z drogowych na mijania i odwrotnie, zapobiegać oślepianiu kierowców, pieszych i rowerzystów a także doświetlać zakręty. Reflektory adaptacyjne działają w oparciu o dwie technologie generowania źródeł światła – ksenonową/bi-ksenonową (starsze rozwiązanie) i LED (nowsze).
Dlaczego stosuje się reflektory adaptacyjne? Zwiększają one widoczność nawet o 70 procent w stosunku do pojazdów wyposażonych w standardowe, nieruchome światła ze zwykłymi żarówkami. Długość strumienia światła, jego kierunek oraz natężenie, dostosowywane jest do prędkości pojazdu, pory dnia a także kierunku, w jakim kierowca ma zamiar jechać. Przykładem może być eksploatacja pojazdu z reflektorami adaptacyjnymi w mieście, gdzie w czasie skrętu na skrzyżowaniu, zmniejszają one zasięg świecenia do przodu, zwiększając za to świecenie na boki.
Początkowo reflektory adaptacyjne były oferowano jako element wyposażenia samochodów klasy premium, obecnie można je znaleźć (również w standardzie – w oparciu o diody LED) jako element wyposażenia pojazdów klasy C. Systemy, stosowane w tańszych autach różnią się od tych stosowanych w droższych, nie tylko ilością funkcji, ale także natężeniem źródła światła.
Wady reflektorów adaptacyjnych
Co oczywiste, reflektory adaptacyjne są dużo droższe od swoich standardowych odpowiedników. O wiele droższe, w stosunku do reflektorów ze standardowymi żarówkami, jest ich serwisowanie. Światła adaptacyjne zbudowane w oparciu o reflektory ksenonowe i bi-ksenonowe wymagają wymiany drogich palników (do kilkuset zł za szt.). Reflektory adaptacyjne, zbudowane w oparciu o matrycę LED, są nierozbieralne. W związku z tym, przy awarii nawet jednej lub kilku diod, powinny być, zgodnie z zaleceniami producenta, wymienione jako całość (koszt 2 – 4 tys. zł). Obecnie można jednak znaleźć wyspecjalizowane firmy, które zajmują się naprawami tego typu reflektorów i rozbierają je.
Reflektory adaptacyjne ulegają awariom – psują się silniczki sterujące, palniki ksenonowe, systemy poziomowania i spryskiwania. W przypadku reflektorów wykonanych w technologii LED dochodzi do przepalenia diod, utraty szczelności przez obudowę reflektora co powoduje korozję na złączkach itd.
Reflektory adaptacyjne, działające w oparciu o światła ksenonowe/bi-ksenonowe
Reflektory adaptacyjne wykorzystują szereg czujników – swoich własnych oraz znajdujących się na wyposażeniu samochodu. Stąd ich budowa i oferowane funkcje mogą się różnić, w zależności od tego, w jakim pojeździe zostały one zastosowane.
Korzystają one ze wskazań:
- czujnika kąta skrętu kierownicy (pozwala wcześniej uruchomić doświetlanie zakrętów)
- czujnika prędkości
- czujnika cofania
- czujnika przyspieszenia
- czujnika żyroskopowego
- czujnika deszczu
- z wbudowanej nawigacji GPS
- z przedniej kamery (albo kamer), umieszczonej (umieszczonych) za przednią szybą
Układ posiada własny sterownik i oprogramowanie, a także przyciski służące do sterowania.
Jakie są typowe funkcje, oferowane przez reflektory adaptacyjne, wykonane w technologii ksenonowej/bi-ksenonowej?
- Oświetlenie miejskie – system oświetlenia zapewnia krótką, ale szeroką wiązkę światła, idealnego do doświetlenia poboczy i zakrętów. Ten tryb pracy oświetlenia działa przy określonych prędkościach, zazwyczaj od 15 do 50 km/h.
- Oświetlenie pozamiejskie – system oświetlenia zapewnia węższą, ale za to dłuższą wiązkę światła. Ten typ oświetlenia działa przeciętnie (zależnie od producenta) od prędkości powyżej 50 km/h do ok. 90 km/h.
- Oświetlenie autostradowe – uruchamiany po przekroczeniu prędkości 90 km/h. Praca oświetlenia w tym trybie charakteryzuje się długim zasięgiem świata. Im większa prędkość jazdy, tym większy zasięg świata, co pozwala szybciej zauważyć ewentualną przeszkodę. W niektórych autach oświetlenie dodatkowo doświetla lewy pas ruchu, co pozwala wcześniej dostrzec przeszkodę i ją ominąć.
- Oświetlenie podczas jazdy w deszczu (często uruchamiane automatycznie, jeśli auto ma czujnik deszczu) – system oferuje krótszy zasięg świateł, co ma zapobiegać oklepaniu kierowców jadących z naprzeciwka. Światła są sterowane tak, aby wyciąć z nich wiązkę, kierowaną na drogę, która odbija się w kałużach.
- Doświetlanie zakrętów – po wykryciu skrętu kierownicy, reflektory odchylają się w pionie, zgodnie z kierunkiem skrętu, doświetlając pobocze, zakręt albo łuk drogi. Więcej o układzie doświetlania zakrętów – tutaj. Rozwiązanie to ułatwia też parkowanie i manewrowanie po zmroku.
- Automatyczna zmiana świateł z mijania na drogowe i odwrotnie, bez potrzeby ingerencji ze strony kierowcy – takie rozwiązanie wymaga zastosowania kamery, która zmniejsza zasięg świateł, jeśli wykryje pojazdy nadjeżdżające z przeciwka, albo znajdujące się przed samochodem.
- Zapobieganie oślepianiu pieszych i rowerzystów – w reflektorach bi-ksenonowych. Po wykryciu przez kamerę przed pojazdem innego auta, pieszego albo rowerzysty, uruchamiana jest specjalna przesłona, zapobiegająca oślepianiu.
Zmniejszanie zasięgu świateł w przypadku reflektorów bi-ksenonowych odbywa się za pomocą specjalnych ruchomych przysłon.
Reflektory adaptacyjne, działające w oparciu o diody LED
Typowy reflektor adaptacyjny LED składa się z kilkunastu – kilkudziesięciu diod LED, o tej samej, albo różnej mocy, podzielonych na segmenty. W zależności od potrzeby, sterownik uruchamia określone segmenty na matrycy z diodami, generując odpowiedni promień światła o określonym zasięgu i kierunku (np. Matrix LED z Audi – 25 diod podzielonych na 5 segmentów po 5 sztuk). Dzięki temu można tak sterować światłem, aby zapobiegać oślepianiu innych kierowców, doświetlać zakręty czy też automatycznie zmieniać zasięg świateł.
Pracą reflektorów kieruje sterownik, zbierający dane z szeregu czujników – takich samych, jak w przypadku reflektorów opartych o ksenonowe lub bi-ksenonowe źródła światła. Stosuje się jedną lub więcej kamer, umieszczonych za przednią szybą i obserwujących drogę przed autem.
Teoretycznie, auto wyposażone w reflektory adaptacyjne, wykonane w technologii LED, jedzie ciągle na światłach długich. Sterownik aktywuje bądź dezaktywuje określone segmenty na matrycy reflektora, aby np. doświetlić zakręt lub łuk drugi, albo wyeliminować słup światła, świecący prosto w nadjeżdżający z przeciwka samochód.
Ogromną zaletą reflektorów LED jest możliwość stosowania niezwykle śmiałych kształtów samych kloszy, jak również stosowania różnych, bardzo atrakcyjnych wizualnie form oświetlenia – linii prostych, linii falowanych itd. Oświetlenie LED ze względu na swoją energooszczędność zmniejsza też obciążenie alternatora i w minimalnym stopniu, zużycie paliwa.
Im więcej diod na matrycy LED, tym większe możliwości dostosowywania światła do warunków. W tańszych samochodach, producenci stosują adaptacyjne reflektory LED o zmniejszonej ilości lumenów (miara natężenia światła), aby zmniejszyć ich koszt. Zazwyczaj adaptacyjne reflektory LED, stosowane w autach premium, świecą o wiele mocniej.
Dodatkowe funkcje adaptacyjnych reflektorów LED
- Po wykryciu pieszego albo rowerzysty, układ może ostrzec go dwukrotnym mignięciem światem, o zbliżającym się samochodzie
- System może korzystać ze wskazań wbudowanej nawigacji
- W niektórych rozwiązaniach układ oświetlenia adaptacyjnego zapobiega odbijaniu się świateł od znaków drogowych, dezaktywując określony moduł oświetlenia w czasie jazdy.
